W najlepszych ośrodkach medycznych prehabilitacja jest standardem leczenia – dokładniej częścią przygotowania do jego rozpoczęcia. O najlepszej jakości opieki można mówić wtedy, gdy priorytetem pracy z pacjentem staje się jego pełne wsparcie: żywieniowe, fizyczne i psychologiczne.
Osoby skierowane na leczenie najczęściej myślą o kompleksowym modelu opieki w czasie „po” – w okresie pooperacyjnym/pozabiegowym czy już po rozpoczęciu radio- lub chemioterapii. Jednak wdrożenie odpowiedniego postępowania powinno uwzględniać także okres „przed” – jeszcze zanim pacjent zostanie poddany docelowemu leczeniu.
Jakie są najważniejsze założenia prehabilitacji?
Prehabilitacją określamy proces kompleksowego przygotowania pacjenta do leczenia. Jej najważniejsze założenia realizuje się wyłącznie poprzez świadome, indywidualnie zaplanowane działania. Każdy element programu powinien być spersonalizowany, a jego dokładny plan dostosowuje się do wieku, stanu zdrowia i poziomu sprawności.
Pełny zespół specjalistów, którzy powinni zostać zaangażowani w planowanie prehabilitacji, składa się z lekarza, dietetyka, fizjoterapeuty, psychologa, pielęgniarki, a czasem także farmaceuty.
Zabiegi chirurgiczne i terapie z wykorzystaniem bardzo silnych leków są ogromnym stresem metabolicznym. Po odbytym leczeniu (i już w jego trakcie) w organizmie dochodzi do uruchomienia procesów katabolicznych (rozpadu białek mięśniowych – ubytku masy mięśniowej), wzrostu zapotrzebowania na tlen i energię, a także do czasowego zaburzenia pracy układu immunologicznego (osłabienia odporności).
Niemal co piąty pacjent odnotowuje po operacji pogorszenie sprawności oraz spadek jakości życia. Odsetek powikłań wzrasta wśród osób z chorobami przewlekłymi, niedożywionych lub w podeszłym wieku.
Schemat działań w prehabilitacji nie jest uniwersalny. Nim pacjent otrzyma plan ćwiczeń, zalecenia żywieniowe czy zakres pracy z psychologiem, powinien odbyć konsultacje z każdym ze specjalistów.
Jak wyglądają poszczególne etapy opracowywania programu prehabilitacji?
Lekarz rozpoczyna cały proces od przeprowadzenia wywiadu i wykonania w gabinecie podstawowych badań fizykalnych. Sprawdza aktualne wyniki badań i w razie potrzeby zleca dodatkowe procedury (poszerzone badania laboratoryjne, badania obrazowe czy konsultacje z lekarzami innych specjalizacji).
Sam fakt planowania prehabilitacji jest równoznaczny z tym, że pacjent w niedalekiej przyszłości ma przejść konkretny rodzaj leczenia. Dlatego jeśli chcemy omówić kwestie związane z przygotowaniem do wskazanej terapii, najlepiej zrobić to z lekarzem, który nas na nią skierował.
Dietetyk wykonuje analizę składu masy ciała (dokładne analizatory to także jedne z bardziej zaawansowanych technologii w prehabilitacji), pyta o codzienne nawyki żywieniowe, określa ryzyko związane z niedoborami i niedożywieniem.
Fizjoterapeuta przeprowadza podstawowe testy sprawnościowe – ocenia siłę, wydolność, zakres ruchu i możliwości oddechowe.
Psycholog ocenia stan psychiczny pacjenta.
Po zebraniu szczegółowych informacji specjaliści są w stanie przekazać spersonalizowany plan dalszego działania. Każda osoba może potrzebować wsparcia w innym obszarze, stąd nie można mówić o uniwersalności prehabilitacji – schemat zaleceń w każdym przypadku będzie inny.
Nie od dzisiaj wiadomo, że osoby aktywne dłużej żyją w zdrowiu. Ruch to także jeden z głównych elementów skutecznego przygotowania do leczenia. By jednak faktycznie osiągnąć zadowalające wyniki prehabilitacji, niestety nie wystarczy pamiętać o regularnych spacerach czy wykonywaniu treningów znalezionych w przypadkowym internetowym poradniku.
Ćwiczenia przed operacją są ważne i mogą być bardzo efektywne w zwiększaniu prawdopodobieństwa powodzenia leczenia. Paradoks związany z aktywnością jest jednak taki, że ta nieodpowiednio dopasowana może zaszkodzić. Pacjenci, którym rekomenduje się rozpoczęcie prehabilitacji, najczęściej już zmagają się z pewnymi problemami (nie bez powodu zostali skierowani na leczenie). Ich stan zdrowia może uniemożliwiać wykonywanie pewnych aktywności.
Mówimy o tym nie dlatego by zniechęcić do ćwiczeń – wręcz przeciwnie. Podkreślamy pewne zależności, by zachęcić do korzystania z pomocy doświadczonych specjalistów. Skuteczna fizjoterapia przedoperacyjna uwzględnia ćwiczenia siłowe, wytrzymałościowe, rozciągające i techniki ukierunkowane na pracę z oddechem – takie, które będą dobrane pod konkretną sytuację.
Każdy, kto staje przed perspektywą intensywnej terapii lub zabiegu, może zyskać na profesjonalnym przygotowaniu i wsparciu zespołu specjalistów. Ta kwestia nie powinna być opcjonalna. Warto pomyśleć o prehabilitacji, jak o niezbędnej części całego procesu leczenia.
„Prehabilitacja? Czy lekarz się przejęzyczył?” Zdarza się, że utożsamiamy prehabilitację z klasyczną rehabilitacją. Obie strategie różnią się jednak pod wieloma względami.
Prehabilitacja a rehabilitacja – różnice:
Prehabilitacja rozpoczyna się jeszcze przed wdrożeniem leczenia docelowego. Jej celem jest zwiększenie rezerw organizmu, przygotowanie do operacji lub leczenia i związanych z nimi następstw.
Rehabilitacja to proces wspierania powrotu do sprawności po zakończeniu leczenia.
U podstaw obu podejść leży indywidualizacja programu, ale w prehabilitacji akcent jest przesunięty na poprawę kondycji przed zabiegiem/leczeniem, a nie tylko na niwelowanie skutków już zaistniałych urazów czy powikłań.
Ulubiona odpowiedź wszystkich specjalistów – to zależy.
Właściwie prowadzona prehabilitacja zwiększa bezpieczeństwo niezbędnych działań i poprawia końcowy wynik terapii. Najkorzystniej umówić się na konsultacje u specjalistów już w momencie podjęcia decyzji o konieczności leczenia – rekomendowany okres wynosi co najmniej 4-6 tygodni przed docelowymi działaniami (zabiegiem, pierwszą dawką leku, pierwszą radioterapią).
Nie ma jednak powodu, by zamykać się w sztywnych ramach czasowych. W indywidualnych przypadkach program przygotowań można wydłużyć.
U niektórych pacjentów przygotowania trzeba skrócić, gdy nie ma możliwości odroczenia operacji. Nawet wtedy warto wdrożyć choć podstawowe elementy.
Osoby, które pomyślą o rozpoczęciu prehabilitacji przed operacją, rzadziej doświadczają powikłań i szybciej odzyskują sprawność.
Jakie korzyści może przynieść prehabilitacja?
Mniejsze ryzyko powikłań pooperacyjnych;
Skrócenie czasu hospitalizacji;
Lepszą jakość życia po leczeniu;
Poprawę tolerancji na terapię onkologiczną.
W okresie prehabilitacji pacjenci bardzo często po raz pierwszy mają okazję współpracować z dietetykiem, fizjoterapeutą czy psychologiem. Dobrze poprowadzony program nie sprowadza się wyłącznie do tego, jak szybciej wrócić do zdrowia po operacji, ale uczy budować korzystne nawyki, które można praktykować także na długo po leczeniu.
Leczenie onkologiczne jest dla organizmu ogromnym obciążeniem. Już samo rozpoznanie nowotworu wiąże się z przewlekłym stresem. Skuteczne przygotowanie do terapii – fizyczne i psychiczne – zwiększa szanse na jej dokończenie i skraca czas powrotu do pełni sił.
Najważniejsze elementy prehabilitacji onkologicznej to:
dokładna ocena stanu odżywienia – na jej podstawie ustalenie indywidualnej diety przedoperacyjnej i w leczeniu farmakologicznym/radiologicznym;
dobranie formy ruchu do możliwości pacjenta;
wsparcie psychologiczne;
zredukowanie czynników ryzyka (m.in. zaprzestanie palenia papierosów, całkowite ograniczenie spożycia alkoholu, wyrównanie niedoborów, ustabilizowanie gospodarki węglowodanowej i lipidowej).
Czas oczekiwania na terapię warto w pełni wykorzystać. Już w domowych warunkach można zacząć wdrażać zmiany – zawsze pod kontrolą specjalistów.
Wykorzystywanie najnowszych technologii podczas przygotowywania się do leczenia może brzmieć dość „odlegle”. Pacjent, który już samą prehabilitację traktuje jako coś zupełnie nowego, zazwyczaj nie zastanawia się nad tym, jak można jeszcze bardziej usprawnić ten proces – a można.
Nowoczesne rozwiązania są w stanie jeszcze bardziej podkreślić rolę fizjoterapii przed operacją. Przy regularnych ćwiczeniach pozwalają łatwo śledzić postępy, ustalać realne cele i regularnie modyfikować plan.
O jakich technologiach mowa?
Zaawansowane technologie w prehabilitacji ułatwiają trening. Sprawiają, że wysiłek staje się bezpieczniejszy i bardziej przewidywalny. Nowoczesny sprzęt nie jest zarezerwowany wyłącznie dla specjalistycznych ośrodków – w wielu ogólnodostępnych poradniach specjaliści korzystają z maszyn, które odmieniają sposób pracy z pacjentem.
W prehabilitacji wykorzystuje się systemy do treningu siłowego i wydolnościowego. Specjalne maszyny mogą automatycznie dobierać obciążenie i dostosowywać poziom intensywności treningu do możliwości i stanu zdrowia osoby ćwiczącej. Specjalista może monitorować każdy ruch, śledzić efekty pacjenta i na ich podstawie planować kolejne etapy fizjoterapii. Na taką pracę pozwala system Milon.
Podczas treningów skoncentrowanych na mobilności zaawansowane technologie w prehabilitacji mogą lepiej wspierać odzyskiwanie swobody ruchów w stawach, rozluźniać przykurczone partie ciała i wzmacniać mięśnie odpowiedzialne za stabilizację sylwetki. System Five (oparty właśnie na tego typu koncepcji) ułatwia stopniowe zwiększanie zakresu ruchu – bez nadmiernego obciążania kręgosłupa czy stawów.
Najwyższym standardem pracy jest łączenie obu rozwiązań – trening funkcjonalny na maszynach siłowych uzupełnia się sesjami na urządzeniach do treningów typu mobility. Jeśli pacjent w obu przypadkach ma możliwość korzystania z najnowszych technologii, może osiągnąć najlepsze efekty prehabilitacji.
System Milon pozwala na efektywna prehabilitację, oferując możliwość precyzyjnej personalizacji programu ćwiczeń – zarówno siłowych, jak i cardio.
Dzięki możliwości ustawiania parametrów użytkownika Milon wspiera:
poprawę ogólnej kondycji,
zwiększenie wydolności organizmu,
kontrolę postępów,
adaptację treningu przed zabiegiem.
To idealne rozwiązanie przed zabiegiem dla pacjentów oczekujących na operacje ortopedyczne (np. kolano, biodro), neurologiczne lub metaboliczne.
Milon stanowi także korzyść dla placówek medycznych, pozwalając na znaczną oszczędność czasu i zasobów. Maszyny mogą okazać się jednym z remediów na nieustanne niedobory kadrowe i długie kolejki do leczenia.
|
ZALETA |
UZASADNIENIE |
| Standaryzacja ćwiczeń | Sposób wykonania ćwiczeń jest precyzyjnie kontrolowany przez maszynę |
| Bezpieczeństwo | Trening jest dostosowany do możliwości i ograniczeń pacjenta |
| Mierzalność postępów | Śledzenie postępów w czasie rzeczywistym i precyzyjne dane do raportów |
| Oszczędność czasu i środków | Minimalne zapotrzebowanie na personel – jeden fizjoterapeuta obsługuje kilku pacjentów w tym samym czasie |
| Szybsza rekonwalescencja | Spersonalizowany i mierzalny trening przynosi realne efekty prehabilitacyjne. |
Tak – umożliwia realizację indywidualnie dopasowanego, w pełni mierzalnego treningu gwarantując bezpieczeństwo i efektywność przygotowania do operacji.
Długośc procesu prehabilitacji zależy od konkretnych wskazań i kondycji pacjenta. W każdym przypadku powinna zostać ustalona indywidualnie. Analizy wskazują na okres 4–6 tygodni.
Prehabilitację z Milon należy realizować w placówce medycznej lub centrum rehabilitacji wyposażonym w te urządzenia. Niemniej specjalista może zalecić dodatkowe ćwiczenia do wykonywania w domu przed operacją.
Prehabilitacja na Milon to rozwiązanie dla pacjentów przed różnymi operacjami i programami leczenia. Skorzystają z niej osoby przed zabiegami ortopedycznymi (kolano, biodro, bark), neurologicznymi, terapią metaboliczną, a także osoby starsze – czyli grupa dużej wartości dla prehabilitacji.
Prehabilitacja, czyli holistyczne przygotowanie pacjenta do planowanego zabiegu operacyjnego lub leczenia, staje się coraz bardziej istotnym elementem nowoczesnej medycyny. Wdrożenie działań, obejmujących zmiany żywienia, wsparcie psychologiczne oraz odpowiedni program treningowy pomaga efektywnie skarać czas rekonwalescencji oraz powrotu do zdrowia pacjenta.
System Milon doskonale wpisuje się w potrzeby prehabilitacji – oferując bezpieczny, spersonalizowany i w pełni zautomatyzowany trening funkcjonalny, dostosowany do możliwości i stanu pacjenta. Umożliwia on placówkom medycznym wdrażanie skutecznych programów przedoperacyjnych, które są łatwe w organizacji, mierzalne i zgodne z aktualną wiedzą kliniczną.
Zastosowanie Milon w prehabilitacji pozwala zwiększyć skuteczność przygotowania do operacji ortopedycznych, neurologicznych czy onkologicznych – szczególnie u pacjentów starszych i obciążonych chorobami współistniejącymi. To rozwiązanie przyszłości, które realnie wpływa na efektywność leczenia i jakość życia pacjentów.
Karaś, K., & Czyżewski, P. (2024). Prehabilitacja u chorego zakwalifikowanego do zabiegu gwarantem lepszych wyników. Leczenie Ran, 21(3), 78-82
Banasiewicz, T., Kobiela, J., Cwaliński, J., Spychalski, P., Przybylska, P., Kornacka, K., … & Wallner, G. (2023). Rekomendacje w zakresie stosowania prehabilitacji, czyli kompleksowego przygotowania pacjenta do zabiegu operacyjnego. Polish Journal of Surgery, 95(4), 61-91.
Mogiłko, N., & Zarzeczny, P. (2024). Rola dietetyka w prehabilitacji. Postępy Żywienia Klinicznego, 19, 100-106.
Zdankiewicz, A., Konaszczuk, W., Pawłowski, P., & Kościołek, A. (2023). Prehabilitation and nutritional interventions-an interdisciplinary perspective. Journal of Education, Health and Sport, 13(2), 116-123.
Scheede‐Bergdahl, C., Minnella, E. M., & Carli, F. (2019). Multi‐modal prehabilitation: addressing the why, when, what, how, who and where next?. Anaesthesia, 74, 20-26.
Wynter-Blyth, V., & Moorthy, K. (2017). Prehabilitation: preparing patients for surgery. BMJ: British Medical Journal (Online), 358.
Hijazi Y, Poon M, Heneghan C, et al. The impact of prehabilitation on postoperative outcomes in cancer surgery: systematic review and meta-analysis. Supportive Care in Cancer. 2024; doi: 10.1007/s00520-024-08875-8
Interesuje Cię wdrożenie Milon w prehabilitacji lub rehabilitacji? Napisz do nas – wspólnie zdecydujemy, który model najlepiej sprawdzi się w Twojej placówce. Chcesz wiedzieć więcej? Porozmawiajmy!
