Health Solutions

Czym jest medical fitness i dlaczego różni się od tradycyjnego fitnessu?

Medical fitness zdobył uznanie wśród środowisk medycznych. Jest ceniony także przez ćwiczących, którzy stawiają na holistyczne podejście do zdrowia

Choć na pierwszy rzut oka medical fitness może wydawać się podobny zwykłego treningu, w rzeczywistości cechuje się nieco innym podejściem do ćwiczeń. Dzięki opiece fizjoterapeuty nad ćwiczącym w treningu medycznym mogą brać udział także osoby o obniżonej sprawności fizycznej, w trakcie usprawniania po kontuzjach czy z niektórymi chorobami przewlekłymi.

W tym artykule znajdziesz:

Czym jest medical fitness? Definicja i główne założenia

Medical fitness to rodzaj treningu, którego cele i założenia podyktowane są potrzebami i możliwościami zdrowotnymi. 

Czym medical fitness różni się od klasycznego treningu fitness?

Medical fitness jest sposobem dbania o zdrowie poprzez ukierunkowaną aktywność fizyczną pod nadzorem fizjoterapeuty. Często jest podejmowany przez osoby będące w trakcie rehabilitacji i jest jej częścią. To właśnie cel ćwiczeń, ich przebieg, dostępność dla osób z obniżoną sprawnością i nadzór medyczny odróżnia trening medyczny od treningu klasycznego. 

Medical fitness to również idealne rozwiązanie dla pacjentów, którzy chcą kontynuować ćwiczenia po zakończonym procesie fizjoterapeutycznym.

Połączenie aktywności fizycznej i rehabilitacji

Do ułożenia treningu medical fitness potrzeba wiedzy z zakresu z nauk medycznych (w tym szczegółowej wiedzy z fizjoterapii) i kultury fizycznej. Stąd też mówi się, że jest to rehabilitacja i fitness w jednym. 

Trening medyczny prowadzi najczęściej fizjoterapeuta lub trener medyczny, który dodatkowo ukończył odpowiednie studia podyplomowe lub szkolenia. Tym samym prowadzący ma umiejętności planowania treningu i zna zasady prowadzenia rehabilitacji w danej dysfunkcji lub kontuzji.

Holistyczne podejście do zdrowia i profilaktyki

Medical fitness może być elementem zdrowego trybu życia. Jest to przykład aktywności fizycznej cenionej przez osoby stawiające na holistyczne podejście do zdrowia

Główne założenia medical fitnessu to:

  • bezpieczeństwo na pierwszym miejscu,
  • ważna rola fizjoterapeuty w treningu,
  • plan treningu ułożony ściśle na podstawie danych uzyskanych podczas badania,
  • cel główny: utrzymanie lub poprawa zdrowia (wspieranie funkcji stawów, mięśni, układu krążenia, wydolności organizmu, adaptacji do wysiłku, metabolizmu, odporności),
  • możliwość natychmiastowej modyfikacji planu treningowego, gdy zajdzie taka potrzeba,
  • monitorowanie na bieżąco parametrów mięśniowych, stawowych i krążeniowych podczas wysiłku,
  • odniesienie efektów treningowych do praktycznych korzyści z treningu (np. poprawa sprawności w codziennym funkcjonowaniu, możliwość powrotu do pracy, sportu lub do ulubionych aktywności). 

 

Cele medical fitnessu to m.in.:

  • poprawa ogólnej wydolności organizmu,
  • poprawa stabilizacji kręgosłupa i stawów,
  • usprawnienie stawu, który aktualnie tego wymaga (np. po kontuzji lub operacji),
  • poprawa koordynacji ruchowej,
  • usprawnienie reakcji równoważnych (ważne w profilaktyce upadków u seniorów),
  • odtworzenie prawidłowej propriocepcji po urazach,
  • zwiększenie siły i wytrzymałości mięśni (zwłaszcza tych osłabionych na skutek wcześniejszego unieruchomienia po urazie lub ze względu na chorobę przewlekłą),
  • poprawa metabolizmu,
  • przygotowanie do powrotu do pracy zawodowej i sportu po kontuzji. 

Różnice między medical fitness a klasyczną siłownią

Medical fitness i klasyczny trening różnią się przede wszystkim celem, grupą docelową i sposobem prowadzenia

Zdrowy ruch zamiast sportowych rekordów

W tym tkwi w skrócie idea treningu medycznego, która odróżnia go od zwykłego treningu personalnego na siłowni. 

Klasyczny trening personalny jest skierowany do zdrowych osób, które chcą zwiększyć masę mięśniową, poprawić wytrzymałość mięśni, wspomóc spalanie tkanki tłuszczowej lub przygotować się do zawodów sportowych.

Fitness medyczny to ćwiczenia nastawione na osiąganie przede wszystkim celów zdrowotnych. Cele treningowe układa się z dużą rozwagą, biorąc pod uwagę parametry wydolnościowe, mięśniowe i stawowe. Wiele uwagi zwraca się na możliwe ograniczenia wysiłkowe osoby ćwiczącej spowodowane np. wiekiem, chorobą czy chwilową niedyspozycją (np. na skutek kontuzji). 

Bezpieczeństwo i indywidualne programy treningowe

Bezpieczeństwo jest stawiane na pierwszym miejscu podczas treningów medical fitness. Do zasad bezpieczeństwa przykłada się wiele uwagi również z racji na grupę docelową, do której należą także osoby starsze, z chorobami przewlekłymi lub po kontuzjach.

Tym samym osoby z różnego rodzaju problemami ortopedycznymi mogą podjąć bezpieczne ćwiczenia fitness, które będą zarazem elementem i rozwinięciem fizjoterapii. W treningu medycznym większą wagę przykłada się także do monitorowania tętna i ciśnienia tętniczego krwi. 

Rola diagnostyki i fizjoterapeuty w procesie ćwiczeń

Nad ćwiczeniami medical fitness czuwa fizjoterapeuta lub trener medyczny. rehabilitant odpowiada za kwalifikację do danego typu ćwiczeń, a także za wykonanie badań i pomiarów, na podstawie których ułożony będzie trening. Fizjoterapeuta zaczyna od przeprowadzenia szczegółowego wywiadu na temat stanu zdrowia. Następnie wykonuje badanie fizjoterapeutyczne. Z pomocą przychodzą tu technologie, takie jak np. system Milon.

Trener medyczny odpowiada głównie za kontynuację ćwiczeń z pacjentem po ukończonej fizjoterapii. Bardzo istotna jest tu współpraca między tymi dwoma ogniwami.

Dla kogo przeznaczony jest medical fitness?

Medical fitness jest formą ćwiczeń przeznaczoną dla osób o różnym stopniu sprawności i kondycji. To rozwiązanie dla ludzi, którzy ćwiczą dla zdrowia, ale również dla profesjonalnych sportowców (np. po kontuzjach). 

Seniorzy i osoby z chorobami przewlekłymi

W zajęciach medical fitness mogą wziąć udział m.in. seniorzy, którzy chcą poprawić swoją koordynację ruchową i równowagę oraz ogólną sprawność fizyczną. Dzięki ćwiczeniom mogą sprawniej wykonywać codzienne czynności i zmniejszyć ryzyko upadków, wraz z ich konsekwencjami. [1, 2]

W treningu medycznym, po pozytywnej kwalifikacji, mogą wziąć udział także osoby z chorobami przewlekłymi (np. ortopedycznymi, reumatologicznymi, kardiologicznymi, neurologicznymi, metabolicznymi). [3, 4]

Pacjenci po kontuzjach i operacjach

Medical fitness dostępny jest także dla osób w trakcie usprawniania po kontuzjach i operacjach ortopedycznych (np. po rekonstrukcji ACL) i dla dorosłych z bólem kręgosłupa. Z tego rodzaju ćwiczeń skorzystać też mogą pracownicy biurowi doświadczający statycznych przeciążeń mięśni i stawów kręgosłupa oraz mający dolegliwości związane z pracą siedzącą. 

Osoby dbające o zdrowie i profilaktykę

W ćwiczeniach medical fitness mogą wziąć udział także osoby zdrowe i sportowcy chcący zmniejszyć ryzyko wystąpienia kontuzji.

Jak wygląda trening w medical fitness w praktyce?

Fitness dla zdrowia składa się ze wstępnej diagnostyki, planowania ćwiczeń i regularnych treningów z monitorowaniem efektów na bieżąco. 

Diagnostyka i indywidualny plan ćwiczeń

Fitness medyczny rozpoczyna się od diagnostyki. Dlatego na pierwsze zajęcia warto zabrać dokumentację medyczną (np. zdjęcia RTG, opisy i płytę z tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego, wypisy ze szpitala, informacje od lekarza prowadzącego). Następnie przechodzi się do testów i pomiarów, na podstawie których układa się plan ćwiczeń. 

Technologie wspierające bezpieczeństwo (np. systemy Milon)

W medical fitnessie dużym ułatwieniem jest precyzyjny pomiar zakresów ruchów i siły mięśniowej za pomocą specjalistycznego sprzętu, na którym później będą wykonywane ćwiczenia. Przykładem tego jest system Milon. Po wykonaniu testów w systemie Milon można od razu zaplanować bezpieczne ćwiczenia fitness.

Urządzenia Milon na bieżąco dostosowują obciążenia treningowe do aktualnych możliwości organizmu. Gdy pojawi się wzmożona męczliwość mięśni lub tętno nadmiernie rośnie, sprzęt Milon od razu zmniejsza intensywność ćwiczeń. 

W systemie Milon automatycznie dopasowuje się też np. wysokość siedziska do wzrostu osoby ćwiczącej, dzięki czemu wykonuje ona ćwiczenie w prawidłowej dla kręgosłupa i całego układu ruchu pozycji.
Efekty regularnych treningów medycznych

Regularne treningi medical fitness na urządzeniach Milon mogą przynieść korzyści zarówno pod względem ogólnej sprawności, jak i w postępach usprawniania po kontuzjach czy operacjach. Mogą pomóc bezpiecznie zwiększyć zakres ruchu w stawie, a także poprawić stabilizację stawów i kręgosłupa. Efekty związane z rehabilitacją są często głównymi założeniami treningu medycznego. 

Podsumowanie: dlaczego medical fitness to przyszłość aktywności fizycznej?

Medical fitness to fitness dla zdrowia. Choć zwany jest alternatywą klasycznego treningu, jest on dla ćwiczących czymś więcej. To szansa na poprawę samopoczucia u osób, których sprawność jest zmniejszona na skutek chorób, kontuzji czy wieku. Trening medyczny, ze względu na bezpieczeństwo, ważną rolę fizjoterapeuty i elastyczność programu ćwiczeń może być świetną formą rehabilitacji lub jej solidnym uzupełnieniem. 

Źródła:

  1. Gehle T, Lau S, Hackbarth M, Zieschang T, Koschate J. Physical performance and compensation strategies of older adults to maintain physical fitness and well-being during the COVID-19 pandemic in Germany. BMC Geriatr. 2023 Apr 20;23(1):239. doi: 10.1186/s12877-023-03952-9. PMID: 37081379; PMCID: PMC10117253. (https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10117253/)
  2. Despeghel, M.; Reichel, T.; Zander, J.; Krüger, K.; Weyh, C. Effects of a 6 Week Low-Dose Combined Resistance and Endurance Training on T Cells and Systemic Inflammation in the Elderly. Cells 2021, 10, 843. https://doi.org/10.3390/cells10040843
  3. Ratajczak M, Krzywicka M, Szulińska M, Musiałowska D, Kusy K, Karolkiewicz J. Effects of 12-Week Combined Strength and Endurance Circuit Training Program on Insulin Sensitivity and Retinol-Binding Protein 4 in Women with Insulin-Resistance and Overweight or Mild Obesity: A Randomized Controlled Trial. Diabetes Metab Syndr Obes. 2024 Jan 6;17:93-106. doi: 10.2147/DMSO.S432954. PMID: 38204866; PMCID: PMC10778163.
  4. Karolkiewicz J, Krzywicka M, Szulińska M, Musialik K, Musiałowska D, Zieliński J, Bilska A, Ratajczak M. Effects of a Circuit Training Program on Myokine Levels in Insulin-Resistant Women: A Randomised Controlled Trial. J Diabetes Res. 2024 Nov 28;2024:6624919. doi: 10.1155/jdr/6624919. PMID: 39640300; PMCID: PMC11620807.

Medical Fitness w Twojej placówce – zastanawiasz się, jak wdrożyć to rozwiązanie w swoim klubie fitness lub centrum rehabilitacji? Zapraszamy do kontaktu